📘 หน่วยที่ 1 : วิเคราะห์การออกแบบ UX/UI
🔎 UX/UI Design Analysis
ทำความเข้าใจประสบการณ์ผู้ใช้ ก่อนเริ่มออกแบบจริง
🎯 เป้าหมายการเรียนรู้ของหน่วยนี้
- อธิบายความหมายของ UX (User Experience) และ UI (User Interface) ได้
- แยกความแตกต่างระหว่าง UX กับ UI และเข้าใจบทบาทของแต่ละส่วนได้
- วิเคราะห์การออกแบบ UX/UI จากระบบ เว็บไซต์ หรือแอปพลิเคชันจริงได้อย่างมีเหตุผล
1️⃣ บทนำหน่วยการเรียนรู้
💡 ในยุคดิจิทัลปัจจุบัน แอปพลิเคชันและเว็บไซต์ไม่ได้แข่งขันกันเพียงแค่
“ความสามารถของระบบ”
แต่แข่งขันกันที่ ประสบการณ์ของผู้ใช้งาน
ผู้ใช้งานในปัจจุบันมีทางเลือกจำนวนมาก และมักไม่มีความอดทนในการเรียนรู้ระบบที่ซับซ้อน จากการศึกษาพบว่าผู้ใช้มักตัดสินใจภายในเวลาเพียงไม่กี่วินาทีว่า ระบบนั้นควรใช้งานต่อหรือไม่
⏱️ คำถามที่ผู้ใช้มักถามตัวเองทันที ได้แก่
👉 แอปนี้ใช้งานง่ายหรือไม่
👉 เว็บไซต์นี้ดูน่าเชื่อถือและน่าใช้งานหรือไม่
👉 ควรใช้งานต่อ หรือปิดออกไป
ด้วยเหตุนี้ การออกแบบ UX/UI จึงเป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนา แอปพลิเคชันและเว็บไซต์ทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็น
🎓 ระบบการศึกษาและการเรียนออนไลน์
🛒 ระบบร้านค้าออนไลน์และแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ
📱 แอปพลิเคชันในชีวิตประจำวัน
2️⃣ UX (User Experience) คืออะไร
UX หรือ User Experience หมายถึง
🧠 ประสบการณ์ทั้งหมดที่ผู้ใช้ได้รับจากการใช้งานระบบ ตั้งแต่เริ่มใช้งาน ระหว่างใช้งาน จนถึงหลังจากใช้งานเสร็จสิ้น
UX ไม่ได้หมายถึงเพียงความสวยงามของหน้าจอเท่านั้น แต่เป็นภาพรวมของความรู้สึก ความเข้าใจ และความสะดวกสบายของผู้ใช้ ตลอดกระบวนการใช้งานระบบ
UX ครอบคลุมถึง
🙂 ความรู้สึกของผู้ใช้ขณะใช้งาน
🤔 ความเข้าใจในขั้นตอนและการทำงานของระบบ
😊 ความพึงพอใจหลังจากใช้งานเสร็จ
🔍 ตัวอย่างสิ่งที่เกี่ยวข้องกับ UX
❓ ผู้ใช้เข้าใจวิธีใช้งานได้ทันทีหรือไม่
❓ ใช้งานแล้วรู้สึกสับสนหรือเกิดความเครียดหรือไม่
❓ ขั้นตอนการใช้งานยาวหรือซับซ้อนเกินความจำเป็นหรือไม่
❓ ระบบตอบสนองรวดเร็วและเหมาะสมหรือไม่
- ขั้นตอนการสมัครสมาชิกสั้นและเข้าใจง่าย
- เมนูจัดวางชัดเจน ค้นหาฟังก์ชันได้รวดเร็ว
- การแจ้งเตือนสื่อสารกับผู้ใช้ได้อย่างเหมาะสม
- ต้องกรอกข้อมูลหลายขั้นตอนเกินความจำเป็น
- ปุ่มสำคัญไม่เด่นหรืออยู่ในตำแหน่งที่มองไม่เห็น
- ไม่มีคำอธิบายหรือแนวทางแก้ไขเมื่อเกิดข้อผิดพลาด
3️⃣ UI (User Interface) คืออะไร
UI หรือ User Interface คือ
🎨 ส่วนติดต่อผู้ใช้ที่สามารถมองเห็นและโต้ตอบได้บนหน้าจอ
UI คือองค์ประกอบที่ผู้ใช้ เห็น และ โต้ตอบ โดยตรง เช่น การกดปุ่ม การเลือกเมนู หรือการอ่านข้อมูลบนหน้าจอ ซึ่งเป็นสิ่งแรกที่สร้างความประทับใจให้กับผู้ใช้
🧩 องค์ประกอบของ UI
🎨 สี (Color)
🔤 ฟอนต์ (Typography)
🔘 ปุ่ม (Button)
📂 เมนู (Menu)
⭐ ไอคอน (Icon)
📐 การจัดวางหน้าจอ (Layout)
✨ UI ที่ดีช่วยให้ระบบ
📖 อ่านง่ายและสบายตา
👌 ใช้งานสะดวก ลดความผิดพลาด
😍 ดูน่าใช้งานและสร้างความน่าเชื่อถือ
4️⃣ ความแตกต่างระหว่าง UX และ UI
| UX | UI |
|---|---|
| 🧠 ประสบการณ์การใช้งานโดยรวม | 🎨 หน้าตาและองค์ประกอบบนหน้าจอ |
| 🙂 เน้นความรู้สึกและความพึงพอใจของผู้ใช้ | 👀 เน้นการมองเห็นและการออกแบบ |
| 👤 คิดจากมุมมองของผู้ใช้ | 🎯 คิดจากมุมมองของงานออกแบบ |
| ❓ ใช้งานง่ายหรือไม่ | ❓ สวยงามและดึงดูดหรือไม่ |
📌 ข้อควรจำ
⚠ UI สวย ≠ UX ดี
⚠ UX ดี แต่ UI แย่ → ผู้ใช้ไม่อยากใช้งาน
🏆 UX ดี + UI ดี → ระบบมีโอกาสประสบความสำเร็จ
5️⃣ ทำไมต้องวิเคราะห์ UX/UI
การวิเคราะห์ UX/UI เป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยให้นักศึกษาและนักออกแบบ เข้าใจระบบอย่างรอบด้านก่อนลงมือออกแบบหรือพัฒนา
🔍 มองเห็นจุดเด่นและจุดที่ควรพัฒนา
🚧 พบปัญหาในการใช้งานจริงของผู้ใช้
📚 เรียนรู้แนวคิดจากระบบที่มีอยู่แล้ว
💬 นักออกแบบที่ดี
ต้องวิเคราะห์งานของผู้อื่นให้เป็น ก่อนจะเริ่มออกแบบงานของตนเอง
✅ สรุปท้ายหน่วย
การออกแบบ UX/UI ที่ดี เริ่มจากการเข้าใจและวิเคราะห์ประสบการณ์ของผู้ใช้ ไม่ใช่เริ่มจากความสวยงามเพียงอย่างเดียว การวิเคราะห์ที่ดีจะช่วยให้การออกแบบตอบโจทย์ผู้ใช้ และเพิ่มโอกาสความสำเร็จของระบบในระยะยาว